Guidelines • Govt. स्टाफ

मराठी व हिंदी भाषा परीक्षा सूट – संपूर्ण मार्गदर्शक

शासकीय कर्मचारी/अधिकाऱ्यांसाठी पात्रता, आवश्यक कागदपत्रे, शासन निर्णय संदर्भ आणि आदेशाचा नमुना (Share व Print बटणांसह).

Share this post

WhatsApp Telegram Facebook Post on X LinkedIn

सूची

1. भाषा परीक्षा म्हणजे काय?
2. कोणाला सूट लागू?
3. शासन निर्णय संदर्भ
4. सूट मिळाल्यावर काय करावे?
5. आदेशाचा नमुना
6. FAQ (जलद उत्तर)

भाषा परीक्षा म्हणजे काय?

महाराष्ट्र शासनातील शासकीय सेवकांना मराठी व हिंदी भाषा परीक्षा उत्तीर्ण करणे आवश्यक असते. मात्र काही अधिकारी/कर्मचारी वर्गांना शासन निर्णयानुसार या परीक्षेतून सूट (Exemption) दिली जाते.

कोणाला सूट लागू होते?

१) मराठी भाषा परीक्षा – सूट

• मराठी माध्यमातून किमान ७वी किंवा पुढील शिक्षण.
• मराठी विषय घेऊन माध्यमिक/उच्च माध्यमिक उत्तीर्ण.
• देवनागरी लिपी लिहिणे व मराठीत पत्रव्यवहार करण्याची क्षमता (कार्यालयप्रमुख प्रमाणपत्रासह).
• अंध व मूकबधीर अधिकारी/कर्मचाऱ्यांना पूर्ण सूट.
• नियुक्ती दिनांकानुसार: 6‑2‑2001 पूर्वीचे – 30‑12‑1987 नियम; 6‑2‑2001 नंतरचे – 7‑2‑2001 व 24‑5‑2016 सुधारित नियम.

२) हिंदी भाषा परीक्षा – सूट

• मातृभाषा हिंदी असणारे.
• हिंदी विषय घेऊन १०वी उत्तीर्ण (किंवा संयुक्त विषय हिंदी‑मराठी/संस्कृत).
• वय ≥ 45 वर्षे (विशेष GR नुसार).

टीप: प्रत्यक्ष सूट लागू करण्यासाठी विभागप्रमुख/शिक्षणाधिकारी यांचा आदेश/प्रमाणपत्र आवश्यक असतो.

शासन निर्णय (GR) संदर्भ

भाषा	GR / दिनांक	मुख्य मुद्दे
मराठी	सामान्य प्रशासन विभाग – 24 मे 2016 (सुधारणा नियम); 7 फेब्रुवारी 2001; 30 डिसेंबर 1987	मराठी माध्यम/विषय, देवनागरी लेखन व पत्रव्यवहार क्षमता, नियुक्ती दिनांकानुसार तरतुदी.
हिंदी	हिंभाप‑1080/131 (25 मे 1981); 1 डिसेंबर 1984 इ.	मातृभाषा हिंदी, माध्यमिक पातळीवरील हिंदी/संयुक्त विषय, काही प्रकरणात वयोमर्यादा.
विशेष	7 फेब्रुवारी 2001 व नंतरच्या सुधारणा	अंध व मूकबधीर कर्मचाऱ्यांना पूर्ण सूट.

सूट मिळाल्यावर काय करावे?

1. पात्रतेचे पुरावे तयार ठेवा – शाळा/परीक्षा प्रमाणपत्र, माध्यम प्रमाणपत्र, अपंगत्व प्रमाणपत्र (लागू असल्यास), कार्यालयप्रमुखाचे प्रमाणपत्र.
2. विभागप्रमुख/शिक्षणाधिकारी यांच्याकडे सूट आदेशासाठी अर्ज करा.
3. आदेश मिळाल्यावर ते वैयक्तिक फाईल व सेवा पुस्तकात नोंदवा.

भाषा परीक्षा सूट – आदेशाचा नमुना

कार्यालय : ________________________________

दिनांक : ___ / ___ / 20__   |   क्रमांक : ________________________________

आदेश / प्रमाणपत्र

शासन निर्णय क्र. _____________________ अन्वये, खालील कर्मचारी यांना मराठी / हिंदी भाषा परीक्षेतून सूट प्रदान करण्यात येत आहे.

कर्मचारी माहिती :
1) नाव : ____________________________
2) पदनाम : _________________________
3) नियुक्ती दिनांक : ___ / ___ / 20__
4) कार्यालय : ________________________

सूट देण्याचे कारण (GR नुसार):

• मराठी माध्यम ७वी/१०वी उत्तीर्ण / हिंदी विषयासह १०वी उत्तीर्ण
• मातृभाषा हिंदी असल्याचा दाखला
• देवनागरी लिपी लेखन व मराठी पत्रव्यवहार क्षमता (प्रमाणपत्र)
• अंध / मूकबधीर (विशेष अपंगत्व प्रमाणपत्र)
• शासन निर्णय दिनांक __ / __ / ____ नुसार तरतूद

त्यामुळे संबंधित कर्मचाऱ्यास भाषा परीक्षा देण्यापासून सूट मंजूर करण्यात येत आहे.

(शिक्षणाधिकारी / विभागप्रमुख)
स्वाक्षरी : ____________________   |   नाव : ____________________   |   शिक्का : ____________________

FAQ (जलद उत्तर)

सूट आहे, तरी आदेश लागतो का?
होय. प्रत्यक्ष लागू करण्यासाठी शिक्षणाधिकारी/विभागप्रमुख यांचा लेखी आदेश आवश्यक आहे.

कोणती कागदपत्रे?
शिक्षण माध्यम/हिंदी विषयाचे प्रमाणपत्र, मातृभाषेचा पुरावा (लागू असल्यास), देवनागरी लेखन व मराठी पत्रव्यवहार क्षमतेचे कार्यालयीन प्रमाणपत्र, विशेष प्रकरणात अपंगत्व प्रमाणपत्र.

Share this post

WhatsApp Telegram Facebook Post on X LinkedIn

© – ही माहिती मार्गदर्शनासाठी आहे; प्रत्यक्ष कृतीसाठी अद्ययावत शासन निर्णय तपासा.