शारीरिक अवयवांवर आधारित वाक्प्रचार व त्यांचे अर्थ

1. अंग चोरणे - फारच थोडे काम करणे
2.  अंग अंगवळणी पडणे- सवय होणे 
3. अंगाची लाही लाही होणे- अतिशय संताप निर्माण होणे
4. अंगात वीज संचारणे :- अचानक बळ येणे 
5. ऊर भरून येणे गदगदून येणे 
6. कपाळ फुटणे :- दुर्दैवी मृत्यू अचानक झालेल्या अपघातामुळे 
7. कपाळाला हात लावणे :- हाताश होणे नाराजी दाखवणे 
8. कंठ दाटून येणे :- गहिवरून येणे 
9. कंठस्नान घालने :- शिरच्छेद करणे 
10. कंटाळा येणे :- खूप कासावीस होणे
11. कंबर कसणे - जिद्दीने तयार होणे 
12. कंबर खचणे - धीर सुटणे 
13. काढता पाय घेणे - प्रतिकूल परिस्थिती पाहून निघून जाणे 
14. कानउघडणी करणे - चुकीबद्दल शब्दात बोलणे 
15. कान उपटणे-  कडक शब्दात समज देणे 

 

1. कान टोचणे- खरमरीत शब्दात चूक लक्षात आणून देणे
2. कान निवणे- ऐकून समाधान हो
3.  कान पिळणे- अद्दल घडवणे 
4. कान फुंकणे- संशय निर्माण करणे 
5. कानाने हलका असणे- कशावरही पटकन विश्वास ठेवणे 
6. कानावर हात ठेवणे- नाकबूल करणे 
7. कानावर घालने- लक्षात आणून देणे 
8. कानावर येणे- सहज ऐकू येणे 
9. कानीकपाळी ओरडणे- एक सारखे बजावून सांगणे 
10. कानोसा घेणे - अंदाज घेणे चाहूल घेणे केसाने गळा कापणे- घात करणे 
11. खांद्याला खांदा भिडवने- सहकार्याने एकजुटीने काम करणे
12. गळ्यात गळा घालने- खूप मैत्री करणे 
13. गळ्यातला ताईत होणे - अत्यंत आवडता होणे 
14. गळ्यापर्यंत बुडणे -डबघाईला येणे कर्जबाजारी होणे 
15. गळा काढणे- मोठ्याने रडणे 
16. गळा गुंतने - अडचणीत सापडणे 
17. चेहरा खुलने- आनंद होणे 
18. चेहरा पडणे- लाज वाटणे , खजील होणे, शरम वाटणे
19. छातीत धडधड करणे - घाबरून जाणे
20. भीती वाटणे 
21. जिभेला हाड नसणे- वाटेल ते बोलणे 
22. जीभ सैल सोडणे - वाटेल तसे बोलणे 
23. जीव की प्राण असणे - खूप आवडणे 
24. डोके घालने - लक्ष देणे 
25. डोके चालवणे - बुद्धी चालवणे 
26. डोके फिरणे - राग येणे 
27. डोक्यावर खापर फोडणे- निर्दोष माणसावर दोष टाकणे
28. डोक्यावर घेणे- स्तुती करणे, गौरव करणे  डोळ्यांचे पारणे फिटणे- समाधान होणे पाहून आनंदित होणे 
29. डोळ्यात अंजन घालणे- चूक स्पष्टपणे लक्षात आणून देणे 
30. डोळ्यात खूपने - मत्सर करणे सहन न होणे

 

1. डोळ्यात धूळ फेकणे- हातोहात डोळ्यांदेखत खोटेनाटे सांगून फसवणे 
2. डोळ्यातून थेंब न काढणे- आघात , दुःख होऊनही न रडणे 
3. डोळ्यावर येणे- लक्षात येणे 
4. डोळ्याला डोळा न लागणे -झोप न येणे 
5. डोळा असणे - पाळत ठेवणे 
6. डोळा लागणे - झोप येणे 
7. डोळे उघडणे - अनुभवाने सावध होणे 
8. डोळे निवणे - समाधान होणे पाहून बरे वाटणे 
9. डोळे पांढरे होणे - मोठा धक्कादायक प्रसंग निर्माण होणे 
10. डोळे मिटणे- मरण पावणे 
11. डोळे वटारने - रागावणे 
12. डोळे विस्फारणे - आश्चर्याने पाहणे 
13. डोळेझाक करणे - दुर्लक्ष करणे 
14. तळपायाची आग मस्तकात जाणे- अतिशय संतापणे
15. तोंड काळे करणे - कायमचे निघून जाणे 
16. तोंड देणे - सामना करणे ओढवलेल्या प्रसंगातून मार्ग काढण्यासाठी सिद्ध होणे

धन्यवाद 
लक्ष्मण विठ्ठल ननवरे